CHRZYPSKO WIELKIE
Kościół p.w. św. Wojciecha jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Chrzypska Wielkiego. Budynek jest jednym z ostatnich kościołów Wielkopolski, który został zbudowany w stylu gotyckim.
Kościół wzniesiono w latach 1600 – 1609 i do tej pory zachował się w stanie prawie niezmienionym. Nie jest to najstarszy kościół jaki istniał w Chrzypsku. Pierwszy kościół założony został przez rodzinę Chrzypskich już w XV wieku. Pierwsza udokumentowana wzmianka dotycząca tego kościoła pochodzi z 1470 roku. Był to wówczas kościół drewniany, który w XVI wieku najprawdopodobniej bardzo podupadł lub też został zniszczony w wyniku pożaru, albowiem już na początku XVII ówcześni dziedzice Chrzypska Wojciech i Stanisław Chrzypscy wznieśli w jego miejsce nowy, murowany kościół z palonej cegły. U schyłku XVIII wieku kościół popadł w znaczną ruinę i odbudowano go dopiero dzięki staraniom ówczesnego plebana Telesfora Kwileckiego. Jeszcze w połowie XVIII w kościele znajdowały się nagrobki rodziny Chrzypskich, które jednak zostały z niego prawdopodobnie w czasie remontu w roku 1785 wyrzucone.
Obecnie kościół jest budynkiem późnogotyckim. Jest budowlą salową, posiadającą jedną nawę, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, z zakrystią i kruchtą przebudowaną od strony północnej. Strop kościoła jest drewniany. W głó
wnym ołtarzu złożonym z części pochodzących z XVII i XVIII wieku, mieści się obraz Św. Wojciech - przedstawiający patrona kościoła, namalowany w 1863 r., a odnowiony w 2001. Dwa boczne ołtarze złożone są z części wykonanych na przełomie XVII i XVIII wieku. W prawym ołtarzu stoi barokowa figurka Św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus, a w lewym jedna z najcenniejszych rzeźb gotyckich w Wielkopolsce - figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem, tzw. Matka Boska na lwie, pochodząca z około 1360 roku. Baldachim nowej ambony jest ozdobiony figurkami świętych i aniołków z pierwszej połowy XVIII wieku. Na ścianach umieszczone są zabytkowe obrazy - Matka Boska adorująca Dzieciątko Jezus, wspomniany Święty Wojciech i Święty Stanisław - obraz, który prawdopodobnie kiedyś znajdował się w ołtarzu głównym, pochodzący z XVII wieku. Nad wejściem do kruchty znajdują się dwie tablice pamiątkowe poświęcone Franciszkowi i Teresie Kwilickim. Ich powstanie datuje się na koniec XVIII w. W kościele w Chrzypsku Wielkim znajdują się także zabytkowe organy.
Dwór (pałac) w Chrzypsku Wielki wzniesiono w stylu bardzo późnego neoklasycyzmu. Prezentuje formy charakterystyczne dla tego typu budowli, z monumentalnym czterokolumnowym, zwieńczonym trójkątnym naczółkiem portykiem we frontowej elewacji, którego opracowanie i dekoracja rzeźbiarska nawiązują niemal wprost do rozwiązań antycznych. W zestawieniu z nim kształt dwukondygnacyjnej, założonej na prostokątnym rzucie bryły oraz otynkowanych elewacji, z prostokątnymi otworami okiennymi, nie przedstawia specjalnie interesujących form architektury. Być może jest to wynik wielu wadliwie przeprowadzonych remontów i adaptacji wykonywanych tutaj w ostatnich czasach. Przekształceniom uległo także wnętrze. Nie zachowało się również krajobrazowe założenie parkowe, rozplanowane dawniej wzdłuż brzegu jeziora.
Budynek stanowi obecnie własność Gminnej Spółdzielni w Chrzypsku Wielkim i jest dostępny tylko z zewnątrz.
W pobliżu jeziora za budynkiem kościoła można natknąć się także na dwa zabytkowe budynki będące przykladem starej, drewnianej zabudowy wsi.